همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد، این روش در سالنهای قمار کازینوها طرفداران زیادی داشته است و به همین دلیل است که حتی امروز هم کازینوها برای تعداد شرطبندیها محدودیت قرار دادهاند تا کسی نتواند با استفاده از این روش برد خود در قمار را بیمه کند.
استراتژی مارتینگل توسط ریاضیدان فرانسوی پاول پیر لوی اختراع شده است. این روش در ابتدا یک روش شرطبندی براساس نتیجه «دو برابر شدن» بود. بعد از آن ریاضیدان آمریکایی، جوزف لئو دوب به کار روی این روش ادامه داد. ولی او با نرخ موفقیت صد در صد این استراتژی مخالف بود.
مثالی از روش مارتینگل در معاملات بورس
فرض کنید شما 2000 سهم نماد وبملت را در قیمت 4302 ریال خریداری کردهاید.
ولی این سهم شروع به ریزش میکند. طبق روش مارتینگل شما تصمیم میگیرید در قیمت 3920 ریال دو برابر مقدار اولیه خرید کنید. یعنی :
قیمت سهم باز هم افت میکند و این بار به 3460 ریال میرسد. باز هم طبق روش مارتینگل عمل میکنید و دو برابر دفعه قبل خرید میکنید. یعنی :
تا اینجای کار، قیمت میانگین سهم برای شما مطابق محاسبه زیر خواهد بود :
یعنی به طور میانگین هر سهم را به قیمت 3712 ریال خریدهاید. در نهایت، سهم روند صعودی به خود میگیرد و شما تصمیم میگیرید در قیمت 4389 ریال تمام سهامی که خریدهاید را بفروشید. این به آن معناست که شما از مجموع این معامله 18 درصد سود کسب کردهاید. درحالیکه اگر از روش مارتینگل استفاده نمیکردید و سهم را در قیمت 4302 ریال میخریدید و در قیمت 4389 ریال میفروختید، سود شما فقط معادل 2 درصد بود.
با توجه به اینکه در بورس ایران خیلی ها در ضرر هستند برای جبران ضررهاشان این روش پیشنهاد می شود
روش مارتینگل یک استراتژی برای کم کردن میانگین قیمت سهم است که به روش پلهای هم شهرت دارد.
اساس روش مارتینگل بر دو برابر کردن مقدار خرید پس از هر بار ضرر است و این کار باید تا زمانی انجام شود که سهم در قیمتی بالاتر از میانگین خرید قرار بگیرد و سپس به فروش برسد. مهمترین عیب روش مارتینگل این است که اگر بیش از حد انجام شود، ممکن است سرمایه را به پایان برساند. به همین دلیل، تأکید بر این است که بیش از چهار بار استفاده نشود.
تا به حال برایتان پیش آمده که سهمی را خریده باشید و قیمت سهم بلافاصله شروع به ریزش کند؟ در چنین شرایطی معمولاً تلاش شما برای خروج از سهم هم راه به جایی نمیبرد. در صف فروش میمانید و نمیتوانید سهم را به فروش برسانید. آیا راهکاری وجود دارد که در این وضعیت بتوانید ضررتان را کاهش دهید یا حتی گاهی آن را به صفر برسانید؟ در این مقاله از سایت رهآورد 365 یکی از ترفندهای معاملهگری در بورس را خواهید آموخت که در بین حرفهایهای بازار به نام «کم کردن میانگین» معروف است.
از این روش میتوانید برای آنکه در یک معامله سریعتر از ضرر خارج شوید یا به اصطلاح سربهسر شوید، استفاده کنید. با ما همراه باشید تا روش درست استفاده از این ترفند را بیاموزید. این استراتژی، مارتینگل یا روش پلهای نام دارد. قدمت روش مارتینگل به قرن هجدهم میلادی بازمیگردد و قماربازان قدیم، برای اینکه احتمال باختشان را کم کنند از آن استفاده میکردند.
بگذارید با یک مثال شروع کنیم
فرض کنید یک عدد سهم را بهقیمت 100 تومان خریدهاید. متأسفانه قیمت این سهم پنج درصد افت میکند و به 95 تومان میرسد. شاید کمی عجیب بهنظر برسد، ولی طبق روش مارتینگل حالا که قیمت 95 تومان شده، شما باید دو برابر مقدار اولیه، یعنی دو سهم دیگر را در این قیمت خریداری کنید. با این کار شما میانگین قیمت تمامشده سهمهایی که خریدهاید را کم میکنید. به این ترتیب :
همانطور که در این محاسبه مشاهده میکنید، حالا میانگین قیمت سهم برای شما به 96.7 تومان رسیده است و اگر قیمت به 97 تومان برسد، شما میتوانید با سود از معامله خارج شوید. درحالیکه قیمت سهم همچنان 3 تومان کمتر از مقدار اولیهای است که شما خریداری کردهاید.
حال بیایید فرض کنیم که اوضاع از این هم بدتر میشود و قیمت سهمی که خریدهاید مجدداً با اُفت مواجه میشود و اینبار به 90 تومان میرسد. طبق روش مارتینگل شما باید باز هم یک خرید دو برابری نسبت به دفعه قبل انجام دهید. بگذارید محاسبه کنیم که با خرید جدید، میانگین قیمت سهم به چه مقدار میرسد :
ملاحظه میکنید که این بار میانگین قیمت برای شما به 92.85 میرسد و با فروش سهم در قیمت 93 تومان شما با اندکی سود از این معامله خارج خواهید شد. همانطور که در مثال مشاهده کردید، اساس روش مارتینگل بر دو برابر کردن مقدار خرید پس از هر بار ضرر است و این کار را باید تا زمانی انجام دهید که سهم در قیمتی بالاتر از میانگین خرید شما قرار گیرد و سپس آن را به فروش برسانید.
کلاهبرداری راگ پول چیست؟ ۸ روش برای تشخیص Rug Pull در کریپتو
راگ پول چیست؟ راگ پول (Rug Pull)، یکی از روشهای کلاهبرداری در دنیای رمزارزها و امور مالی دیفای (DeFi) است که در آن تیم یا فرد توسعهدهنده پروژهای، به طور ناگهانی تمام داراییها یا سرمایهگذاریهای جمعآوریشده از جامعه را به خود اختصاص داده و ناپدید میشود. آنها قبل از ناپدید شدن، توکن پروژه خود را به فروش رسانده و سرمایهگذاران را با داراییهایی بیارزش رها میکنند.
عبارت راگ پول از دو کلمه راگ (Rug) به معنی فرش و پول (Pull) به معنی کشیدن تشکیل شده است و به خالی کردن زیر پای سرمایهگذارن اشاره دارد؛ کشیدن فرش از زیر پای افراد!
پیشتر در مقالهی ۸ کلاهبرداری رایج بیت کوین و روشهای جلوگیری از آنها با برخی از کلاهبرداریهای رایج در دنیای کریپتوکارنسیها آشنا شدیم، حال در این مقاله از بیت پین قصد داریم به طور خاص، درباره راگ پول چیست، انواع و نمونههای آن و راههای در امان ماندن از این نوع کلاهبرداری توضیح دهیم.
راگ پول چیست؟
در پاسخ به این سوال که راگ پول چیست؟ باید گفت که راگ پول (Rug Pull) به هر مانور مخربی گفته میشود که توسط توسعهدهندگان پروژهای برای رها کردن آن پروژه و فرار با تمام پول سرمایهگذاران، صورت میگیرد. اگرچه این رفتار، عملی غیراخلاقی و غیرقانونی است، اما گاهی حتی تا آخرین لحظه هم، ممکن است مشروع به نظر برسد و سرمایهگذاران به هیچ عاملی مشکوک نشوند. راگ پول در کریپتو بیشتر در حوزههای دیفای (DeFi)، توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) و متاورس و وب ۳ اتفاق میافتد، اما خب گاهی ممکن است در پروژههای دیگری هم رخ دهد.
نوع رایج راگ پول را میتوان به راحتی تشخیص داد، توسعهدهندگان یک توکن، با نامی جذاب و وعدههایی جذابتر، پروژهای ایجاد کرده و ادعا میکنند که توکنشان تقریباً تمام خواستههای کاربران را برآورده میکند. زمانی که قیمت توکن در پروژههای راگ پول، بالا میرود، پول بیشتری به پروژه تزریق شده و درنهایت توسعهدهندگان ناگهان تصمیم میگیرند تا پروژه را رها کرده و با تمام ثروت به دست آمده، فرار کنند.
فرآیند سرقت سرمایه به شرح زیر است: توسعهدهندگان با فروش تمام نقدینگی پروژه، قیمت توکن را به صفر میرسانند و حتی ممکن است از بکدورها (Backdoors) یا رخنههای امنیتی در قراردادهای هوشمند برای سرقت وجوه سرمایهگذاران استفاده کنند. تا اینجا با مفهوم راگ پول چیست آشنا شدیم، حال در ادامه انواع مختلف راگ پول را معرفی میکنیم.
انواع راگ پول چیست؟
در کل میتوان کلاهبرداری از نوع راگ پول را به سه دسته اصلی، تقسیم کرد:
سرقت نقدینگی
توسعهدهندگان پروژه در راگ پول از نوع سرقت نقدینگی (Liquidity)، تمام کوینها را برداشت میکنند و در نتیجه، ارزش قفلشدهای دیگر برای توکن باقی نمیماند؛ سرمایهگذاران میمانند و داراییهایی بیارزش!
محدود کردن سفارشهای فروش
در راگ پول از نوع محدود کردن سفارشهای فروش، توسعهدهندگان، قراردادی هوشمند را با محدودیتهای فروش توکن تعبیهشده در آن، کدگذاری میکنند، به این معنی که فقط خودشان میتوانند توکنها را به فروش برسانند. سرمایهگذارانِ از همه جا بیخبر، فریب توسعهدهندگان را میخورند و باور میکنند که محدودیتها موقتی بوده یا ناشی از مشکلی فنی هستند و در عرض چند روز، برطرف میشوند.
درنهایت، پس از آنکه سرمایهگذاران توکنهای زیادی را خریداری کردند، توسعهدهندگان به سادگی با فروش تمام داراییها و رها کردن افراد با دارایی بیارزش، سود به جیب میزنند.
پامپ اند دامپ
در راگ پول از نوع پامپ اند دامپ (Pump N Dump) کلاهبرداران به سرعت حجم زیادی از توکنها را خریداری میکنند (پامپ) تا ارزش و جذابیت آن را در چشم سرمایهگذاران موجود و بالقوه به شدت افزایش دهند. همزمان هم با اجرای کمپینهای بازاریابی، پروژه را در چشم سرمایهگذاران جذاب جلوه میدهند. هدف از این کارها، متقاعد کردن سرمایهگذاران به خرید توکن پروژه است و سرمایهگذاران هم که میبینند که ارزش آن توکن در مدت کوتاهی، ۱۰ برابر یا حتی ۱۰۰ برابر شده، وارد بازی میشوند.
پامپ اند دامپ
وقتی هیاهوهای بازار به اوج میرسد، تیم توسعهدهندهی پروژه یا همان کلاهبرداران، تمام توکنهای خود به فروش میرسانند (دامپ) و سودهای کلانی به دست میآورند؛ باز هم سرمایهگذاران میمانند و داراییهای بیارزش پروژه!
تمام راگ پولها، در یکی از دو شکل رایج زیر اتفاق میافتند:
راگ پول سخت: در راگ پول سخت (Hard) توسعهدهندگان از کدگذاری برای کلاهبرداری از سرمایهگذاران استفاده میکنند. آنها کدهایی پنهان را در قرارداد هوشمند جاسازی میکنند تا سرمایهگذاران نتوانند پس از سرمایهگذاری در پروژه، هیچ فعالیتی با داراییهای خود انجام دهند. از این پس، تنها کلاهبرداران امکان دستکاری توکنها را داشته و کنترل به طور کامل از دست سرمایهگذاران خارج میشود.
راگ پول نرم: نوع نرم (Soft) راگ پول، اغلب ماهیت پامپ اند دامپ دارد؛ سرمایهگذارن میتوانند هر زمان که بخواهند از پروژه خارج شوند اما از آنجا که میترسند از سودهای کلان عقب بمانند، تعلل میکنند و کلاهبرداران هم از این طمع آنها سواستفاده کرده و با خیال راحت در زمان مناسب، پروژه را رها میکنند.
چند نمونه از بزرگترین راگ پولهای تاریخ رمزارزها
طبق گزارشی در سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۱۷ هزار توکن کلاهبرداری تا دسامبر همان سال راهاندازی شدهاند که این میزان نسبت به سال گذشته (۲۰۲۱) حدود ۴۱ درصد افزایش داشته است. هر ساعت ۱۵ توکن کلاهبرداری جدید شناسایی میشود و در این میان، تقریباً ۲ میلیون سرمایهگذار، سرمایه خود را به دلیل راگ پول از دست دادهاند. حال که با راگ پول چیست و انواع آن آشنا شدید، در ادامه شما را با چند نمونه از بزرگترین راگ پولهای تاریخ کریپتو آشنا میکنیم.
استیبل مگنت – ۲۷ میلیون دلار
استیبل مگنت (StableMagnet)، راگ پولی است که در ژوئن ۲۰۲۱ رخ داد؛ در این راگ پول، کلاهبرداران مجموعه کدی متفاوت با آنچه در سورس کد ذکر شده بود، در قرارداد هوشمند اجرا کردند و سرمایهگذاران هم بیخبر از همه جا، تمام دسترسیهای لازم را در اختیار تیم توسعهدهنده قرار دادند. کلاهبردارن با استفاده از کدهای مخرب موجود در قرارداد هوشمند، می توانستند توکنهای بیشتری را به کیفپولهای تاییدشده، انتقال دهند.
پروژه استیبل مگنت، کاربران را با سودهای هنگفت فریب داد و در انتها هم بیش از هزار کاربر تحت تأثیر این حادثه قرار گرفتند. در این پروژه، کاربران به اشتباه گمان میکردند با پروتکلی ایمن تعامل دارند و نتوانستند به موقع کلاهبرداری را شناسایی کنند.
وان کوین – ۴ میلیارد دلار
وان کوین (OneCoin)، پروژهای بود که با وعده و وعید به سرمایهگذاران و معرفی شرکت به عنوان تجارتی قانونی، میلیاردها دلار از مردم کلاهبرداری کرد. روجا ایگناتوا (Roja Ignatova)، بنیانگذار اهل بلغارستانِ وان کوین، در اکتبر ۲۰۱۷، بدون هیچ ردی ناپدید شد و حالا هم به دلیل کلاهبرداری و توطئه توسط مقامات آمریکایی تحت تعقیب است. درحالحاضر، او تنها زنی است که در فهرست ده نفر تحتتعقیب افبیآی قرار دارد و یکی از ۱۱ زنی است که نامش تابهحال در این فهرست ظاهر شده است؛ اگر روجا ایگناتوا دستگیر و مجرم شناخته شناخته شود، دو دهه حبس در انتظارش خواهد بود.
روجا ایگناتوا
براساس اسناد دادگاه، ایگناتوا با فریب قربانیان ناآگاه (که از واژه احمق برای توصیفشان استفاده میکرد) میلیاردها دلار به جیب زد. او در ابتدای راهاندازی پروژه وان کوین، آن را «قاتل بیت کوین» معرفی کرد، درحالیکه تجارت اصلی شرکت، فروش دورههای درسی بود. در پروژه وان کوین، هیچ کوینی به طور فعال معامله نمیشد، هیچ بلاک چینی وجود نداشت و ارز دیجیتال مبتنی بر یک سرور SQL راهاندازی شده بود.
پس از ناپدید شدن ایگناتوا، برادرش، کنستانتین ایگناتوا، کنترل پروژه را به دست گرفت اما او در سال ۲۰۱۹ دستگیر شد و در نهایت به تقلب و پولشویی اعتراف کرد.
تادکس – ۲ میلیارد دلار
تادکس (Thodex) صرافی ارز دیجیتالی در ترکیه بود که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد؛ این صرافی آنلاین در آوریل ۲۰۲۱ با تمام سرمایه سرمایهگذاران، به ارزش بیش از ۲ میلیارد دلار ناپدید شد. در آن زمان، فاروق فاتح اوزر، بنیانگذار و مدیرعاملِ این صرافی منحلشده، توضیح داد که او و تیمش، فعالیت صرافی تادکس را در نتیجه حملاتی سایبری متوقف کردند و پول سرمایهگذاران هم تا قبل از این حملات، از امنیت کامل برخوردار بود.
ترکیه در سال ۲۰۲۱، تحقیقاتی را در مورد اوزر، به ظن کلاهبرداری و تاسیس سازمان کلاهبرداری، آغاز کرد، در این تحقیقات دهها کارمند تادکس دستگیر و کامپیوترهای اعضای تیم صرافی توقیف شدند. اینترپل هم هشداری در مورد اوزر صادر کرد و از تمام نیروهای امنیتی جهان خواست تا او را بیابند و دستگیر کنند. سرانجام در سپتامبر ۲۰۲۲، اوزر در شهری در آلبانی دستگیر شد. براساس گزارشهای منتشر شده، تنها همین یک صرافی کلاهبردار، مسئولیت تقریباً ۹۰ درصد از کل ارزش از دست رفته درنتیجه راگ پول را در سال ۲۰۲۱ برعهده دارد.
اسکوئید گیم – ۳٫۳ میلیون دلار
یکی از بدترین راگ پولها در تاریخ کریپتو، پروژه اسکوئید گیم با توکنی به نام SQUID بود که توسط اینفلوئنسری در اسمارتچین بایننس (Binance SmartChain) در سال ۲۰۲۱ راهاندازی شد و پوشش خبری گستردهای هم داشت؛ تحقیقات نشان میدهند که ۱۲ درصد از کل توکنهای معرفی شده در اسمارتچین بایننس کلاهبرداری هستند.
توکن اسکوئید گیم با بهرهگیری از محبوبیت سریالی پرمخاطب به همین نام در نتفلیکس، راهاندازی شد و در عرض یک هفته رشدی ۲۶۰ هزار درصدی را تجربه کرد. پروژه اسکوئید گیم، پس از مدتی چند پرچم قرمز دریافت کرد و اشتباهات دستوری و املائی مختلفی در وایتپیپر آن دیده شد؛ قیمتش طی ۲۴ ساعت، ۹۹/۹۹ درصد کاهش یافت و درنهایت هم مشخص شد که این پروژه و میم کوینش، کلاهبرداری آن هم از نوع راگ پول بوده است.
کلاهبرداران با تمام سرمایه جمعشده (۳٫۳ میلیون دلار) از طرف کاربران فرار کردند و توکن SQUID هم افت قیمتی ۹۶ درصدی را در کارنامه خود ثبت کرد.
آنی مون – ۶٫۳ میلیون دلار
کلاهبرداری آنی مون (AniMoon) که در ژوئن ۲۰۲۲ اتفاق افتاد، نمونهای از راگ پول نرم به حساب میآید. این پروژه خود را به عنوان بازی برای کسب درآمد با ۹٬۹۹۹ توکن غیرقابل تعویض (NFT) که به صورت برنامهریزیشده تولید میشود، معرفی کرد. آنی مون ادعا کرده بود که NFTهای پوکمون با مشارکت TopDeck، شرکای رسمی پوکمون، تولید شدهاند و برای اثبات این ادعای خود هم کلاهبرداری سریالی به نام جیک پاول را گواه گرفت.
پروژه آنی مون در واقعیت، هیچ محصولی واقعی مانند تیشرت یا کفش را در قالب پاداش به سرمایهگذاران تحویل نداد و حتی ادعا کرد که بازی سودآوری را نیز در آینده توسعه خواهد داد، اما هیچ مدرکی هم دال بر واقعی بودن این بازی وجود نداشت. به طور کلی، تمام پستها و اطلاعیههای اصلی که توسط این پروژه در صفحات رسانهای آن منتشر میشدند؛ صحت نداشتند.
سرانجام کارآگاهی زبردست در دنیای کریپتو، به نام ZachXBT فاش کرد که ۶٫۳ میلیون دلار سرمایه از آنی مون به دو حساب در دو صرافی بایننس و کوکوین، متعلق به توسعهدهنده این پروژه و یکی از بنیانگذاران آن منتقل شده است. کلاهبرداری آنی مون هم نمونهای از راگ پول و همدستی سارقان کریپتو است که پیامدهای فاجعهباری را برای سرمایهگذاران این پروژه به همراه داشت.
چگونه از راگ پول در امان بمانیم؟
با اینکه راگ پول یکی از رایجترین انواع کلاهبرداری در دنیای کریپتو است، اما کلاهبرداران در این نوع از کلاهبرداری، به جای استفاده از کدها و حملات پیچیده، بیشتر، از سادگی سرمایهگذاران و فقدان دانش اولیه آنها در زمینه امنیت سایبری، سواستفاده میکنند و افرادی هم که دانشی درباره راگ پول چیست ندارند، طعمه آنها میشوند. بنابراین، میتوان با آموزش و آگاهیرسانی کاربران در این حوزه، دامنه آسیبهای ناشی از راگ پول را کاهش داد یا حتی آن را از تاریخ کریپتو حذف کرد.
البته شرایط آنقدرها هم نابسامان نیست؛ در سال ۲۰۲۲، کلاهبرداران حوزه رمزارزها از روشهای مختلفی، از جمله راگ پول، حدود ۱۷۵ میلیون دلار از بازار کریپتو به سرقت بردند، اما گزارشها نشان میدهند که این رقم در مقایسه با رقم کلاهبرداری سال ۲۰۲۱، حدود ۹۷ درصد کاهش داشته است و خب این را هم در نظر بگیرید که کلاهبرداری تنها ۴٫۴ درصد از کل جرایم حوزه کریپتو را تشکیل میدهد.
در ادامه نکات ساده اما بسیار مؤثری را معرفی میکنم که با پیروی از آنها میتوانید از راگ پول در امان مانده و سرمایه خود را با کلاهبرداران شریک نشوید:
یک – سریع و شتابزده سرمایهگذاری نکنید؛ قبل از هر سرمایهگذاری، بخوانید و تجزیه و تحلیل کنید.
دو – به کسب سودهای کلان با سرمایهگذاری اندک، اعتقاد نداشته باشید.
سه – حتما توکنومیک پروژه را مطالعه کرده و بررسی کنید که آیا توسعهدهندگان پروژه از هولدرهای پروژه هم هستند یا خیر! اگر توسعهدهندگان سهم عمدهای از توکنها را در اختیار داشته و کنترل پروژه را در دست دارند، بهتر است از آن پروژه، دوری کنید. برای بررسی و کنترل تخصیص توکن پروژه میتوانید از پلتفرمهایی مانند Etherscan استفاده کنید.
چهار – به جهش ناگهانی قیمت توکن مشکوک باشید. جهشهای عظیم قیمتی دستکاری در بازار را نشان میدهند.
پنج – از تیمهای ناشناسی که ادعا میکنند افرادی آگاه در حوزه کریپتو هستند، بترسید.
شش – به پروژههایی که دورههای انقضا یا سرمایهگذاری ندارند وارد نشوید، در این پروژهها، توسعهدهندگان یا سایر طرفین ذینفع میتوانند هر زمانی که بخواهند، نقدینگی پروژه را تخلیه کنند.
هفت – حتما امکان فروش توکنها پروژه را بررسی کنید.
هشت – از پلتفرم CER.live برای بررسی امنیت پروژه استفاده کنید.
گفتار پایانی
در تاریخ کریپتو، راگ پول شاید یکی از بدترین راهها برای از دست دادن سرمایه است. در پاسخ به این سوال که راگ پول چیست؟ باید گفت که راگ پول نوعی از کلاهبرداری، توسعهدهندگان پروژههای خود را بهعنوان پروژهای قانونی به بازار عرضه کرده و پس از جذب سرمایه، به جای استفاده از آن در جهت بهبود خود پروژه، پولها را به حسابهای خود انتقال داده و فرار میکنند.
متأسفانه، برای سرمایهگذاری که تمام سرمایه خود را در راگ پول از دست داده، تقریباً هیچ چارهای برای بهدست آوردن دوباره سرمایهاش وجود ندارد؛ قربانی راگ پول شدن، بیشتر در نتیجه آگاهی ناکافی کاربران در مورد امنیت سایبری است. پس حتما، قبل از وارد شدن به هر پروژه و سرمایهگذاری در آن، دقت و احتیاط کافی داشته باشید؛ حتما وایت پیپر پروژه را خوانده و در مورد اعضای تیم توسعهدهنده آن تحقیق کنید تا از معتبر بودن پروژه مطمئن شوید.
علاوهبراین، پروژههایی را دنبال کنید که توسط سازمانها یا افراد شناختهشده در فضای کریپتو پشتیبانی و حمایت میشوند، احتمال رها شدن این پروژهها کمتر است. آیا شما تا به حال قربانی راگ پول شدهاید؟ چه پروژههای راگ پول دیگری را میشناسید سرمایهگذاران خود را با ضررهای مالی نجومی تنها گذاشتهاند؟
طرح پانزی و هرمی چیست؟ آیا طرحهای Ponzi کلاهبرداریاند؟
ترفند کلاهبرداری پانزی بر اساس اسم چارلز پانزی که برای استفاده از این روش در سال ۱۹۲۰ بدنام شده بود انتخاب شدهاست. پانزی این سیستم را اختراع نکرده بود اما عملیات او چنان پولی را به خود جذب کرد که اولین موردی بود که در سرتاسر ایالات متحده شناخته شد.
ترفند پانزی یک روند سرمایهگذاری کلاهبردارانه است که سودهایی را از همان پول سرمایهگذاری شده یا مالی که بوسیلهٔ سرمایهگذار بعدی پرداخت شدهاست، به سرمایهگذار قبلی خودش پرداخت میکند، یعنی عایدی حاصل شده از سود واقعی دست آمده توسط سازمان یا شخصی که فعالیت تجاری را انجام میدهد پرداخت نمی گردد.
کلاهبرداری پانزی چیست؟
با رشد تکنولوژی و توسعه فناوری، مجرمین نیز خود را بهروز میکنند تا از کسب سود از بازارهای نوین عقب نمانند. انواع کلاهبرداری مثل کلاهبرداری پانزی، در حوزه بیتکوین و سایر ارز دیجیتال در کشور ما نیز وجود دارد.
کلاهبرداری پانزی در حال حاضر در ایران به دلیل ثابت بودن نرخ سود بانکی و نوسان در بازارهای مالی بسیار مورد توجه کلاهبرداران داخلی و خارجی است.
ترفند پانزی یک عملیات سرمایهگذاری کلاهبردارانه است. در این ترفند به سرمایهگذاران سودهایی برگردانده میشود که از بهرههای متعارف، به صورت غیرعادی بالاترند. البته این سود از پول سرمایهگذاران بعدی تأمین میشود و شرکت یا فرد دریافتکنندهٔ سرمایه نیازی به انجام کار اقتصادی با پول دریافتی ندارد.
مشهورترین سایتهای اسکم رمزارز را بشناسید!
در طول تاریخ وبسایتهای اسکم بسیاری در زمینه کریپتوکارنسی و رمزارزها وجود داشتهاند که با روشهای مختلفی اقدام به کلاهبرداری از کاربران کردهاند. صرافیهای مختلفی طی سالیان اخیر محکوم به کلاهبرداری در دنیای کریپتوکارنسی شدهاند که از جمله آنها میتوان به BitKRX، Bitconnect، Onecoin و برنامههایی با نام مشابه صرافی معتبر Poloniex، اشاره کرد. تعداد سایتها و پروژههای اسکم در سطح این بازار بسیار زیاد است و شما تنها از طریق تحقیق و یادگیری و آموزش و البته دقت در انجام فرایندهای مختلف در این بازار، میتوانید از به سرقت رفتن داراییهای خود در مقابل حملات احتمالی جلوگیری کنید. بیایید ماجرای کلاهبرداری دو سایت اسکم BitConnect و OneCoin را تعریف کنیم.
BitConnect
BitConnect یک صرافی و پلتفرم وامدهی بود که توسط بیت کانکت کوین که توسط Satish Kumbhan تأسیس شده بود، پشتیبانی میشد. مزیتهای زیادی داشت و با تبلیغ مداوم آنها، هیاهوی زیادی در دنیای کریپتوکارنسی برپا کرده بود. به طوری که در مراسم سالانه BitConnect که در سال 2018 برگزار شد، کارلوس ماتوس، سرمایهگذار آن، با هیجان بسیاری درباره این صرافی سخنرانی میکرد و بسیاری از عکسهایی که از او گرفته شد، فوراً تبدیل به میم شدند.
با این حال، پس از مدتی بیت کانکت متهم به اجرای طرح پانزی و راهاندازی وبسایت اسکم شد؛ فرضیهای که در زمانی کوتاه، اثبات شد. در فوریه 2022، بنیانگذار BitConnect، کلاهبردار از آب درآمد و متهم به سازماندهی یک طرح جهانی Ponzi به ارزش 2.4 میلیارد دلار شد. ناگفته نماند که او به لیست کلاهبرداران بیت کوین اضافه شد. بسیاری از این واقعه به عنوان بزرگترین کلاهبرداری رمزنگاری در تاریخ یاد میکنند.
OneCoin
OneCoin یکی دیگر از طرحهای پانزی است که به عنوان ارز دیجیتالی با ارزش سرمایهگذاری بالا ارائه شد. این طرح توسط روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova) از بلغارستان، معروف به Cryptoqueen، اداره میشد. او در سال 2017، پس از کلاهبرداری از سرمایهگذاران به مبلغ 4 میلیارد دلار، ناپدید شده و تابهحال نیز پیدا نشده است.
در حال حاضر، روجا در فهرست افراد تحت تعقیب افبیآی قرار دارد و برای یافتن او یک جایزه ۱۰۰۰۰۰ دلاری در نظر گرفته شده است.
نحوه شناسایی سایت اسکم چیست؟
خوشبختانه، چندین راه ساده برای شناسایی سایتهای اسکم و محافظت از اطلاعات و داراییها در برابر آنها وجود دارد. با انجام این راههای ساده و رعایت نکات مهم میتوان تاحدود زیادی از امنیت اطلاعات و داراییهای خود اطمینان حاصل کرد، اما این راههای شناسایی سایت اسکم چیست؟
زبان چربونرم: آیا نحوه ارتباط وبسایت و متنهای نوشته شده در آن بهگونهای است که ممکن است احساسات شما را قلقلک دهد؟ اگر احساس کردید وبسایت موردنظر سطح بالایی از فوریت، خوشبینی یا احساس ترس را در شما ایجاد کرد، فوراً آن را ترک کنید.
کیفیت طراحی ضعیف: به نحوه طراحی سایت دقت کنید. آیا طراحی و کیفیت بصری را که از یک وب سایت قانونی انتظار دارید، در آن وجود دارد؟ تصاویر با وضوح پایین و طرحبندیهای عجیب و غریب میتوانند نشانهای از یک کلاهبرداری باشند.
کیفیت طراحی ضعیف
دستور زبان عجیب و غریب: اکثر وبسایتهای اسکم دقت کمی در نگارش دارند و پر از غلطهای املایی و جملات دستوپا شکسته هستند. اگر تعداد غلطهای املایی و نگارشی زیاد است، بههیچعنوان به آن اعتماد نکنید.
نبود راههای ارتباطی: یک وبسایت فروشگاهی یا صرافی معتبر دارای صفحات اصلی مانند صفحه «تماس با ما» و صفحه «درباره ما» است. در صورتی که این صفحات را در وبسایتی پیدا نکردید، به معتبر بودن آن شک کنید. حتی توصیه میکنیم اگر شماره تماس و آدرسی نیز وجود داشت، تماس بگیرید و نحوه پشتیبانی آنها را بسنجید.
نبود نظر کاربران: وبسایتی که معتبر باشد، به نظر کاربران خود اهمیت میدهد. معمولاً چنین وب سایتهایی نظرات کاربران را منتشر کرده و به آنها پاسخ میدهند؛ بنابراین، برای شناسایی سایت اسکم حتماً به دنبال نظر کاربران در بخشهای مختلف سایت باشید و در صورت وجود، نظرات را بررسی کرده و ببینید که چه نظری راجع به وبسایت دارند.
پروژه و سایت اسکم چیست؟ چطور سایتها و پروژههای کلاهبرداری را تشخیص دهیم؟
با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت و ظهور کسب و کارهای جدید، زندگی انسانها سمت و سوی دیگری را در پیش گرفته و بسیاری از کارهایی که در گذشته به سختی انجام میشد، حالا تنها با چند کلیک و در فضای مجازی در شبکه اینترنت، به راحتی قابل انجام است. با این حال، هرگاه تکنولوژی جدیدی در سطح جهانی فراگیر شود، به دنبال خود مخاطراتی را نیز به همراه دارد که در برخی موارد ممکن است برای کاربران به شدت خطرناک باشند. این موضوع برای بازار پرسروصدای ارزهای دیجیتال هم صدق میکند و از آنجا که روزانه کاربران زیادی به سمت این داراییهای دیجیتالی جذب میشوند، پروژههای کلاهبرداری زیای هم پیرامون این موضوع شکل گرفتهاند؛ پدیدهای به نام اسکم (scam) یکی از مخاطرات اصلی در دنیای رمزارزها به شمار میرود؛ اما سایت اسکم چیست؟
امروزه بازار کریپتوکارنسی به دلیل نوآوری و پتانسیل بالای خود، مورد توجه بسیاری از افراد و سازمانها قرار گرفته است و همین موضوع هم باعث شده تا برخی افراد نامشروع و بدنیت، به دنبال سواستفاده از هر شرایطی برای کلاهبرداری باشند. از طرفی، پیگیری قانونی علیه کلاهبرداری در زمینه رمزارزها دشوار است؛ بنابراین، لازم است که کاربران بازار کریپتوکارنسی همواره مراقب و آگاه باشند و از سایتهای معتبر و قابل اعتماد استفاده کنند، اما وبسایت اسکم چه ویژگیهایی دارد و نحوه شناسایی آنها چگونه است؟
سایت اسکم چیست؟
اسکم (scam) در لغت به معنای کلاهبرداری است و وبسایت اسکم به سایتهایی گفته میشوند که از طریق روشهای مختلف، اطلاعات یا داراییهای کاربران را به سرقت میبرند. سایتهای اسکم معمولاً از همان ابتدا با هدف کلاهبرداری از کاربران و سرقت داراییهای آنها راهاندازی میشوند؛ چنین سایتهایی معمولاً با وعدههای دروغین و جذاب، مانند هدیه دادن ارزهای دیجیتال یا پاداشهای مالی و سرمایهگذاری با سود بالا، کاربران را به خود جذب کرده و در نهایت با تعطیل کردن سایت یا استفاده از اطلاعات شخصی و کیف پول کاربر، دارایی او را به سرقت میبرند. در صورت بروز چنین اتفاقی، اغلب کاربران دیگر راهی برای پیگیری نخواهد داشت.
اما جالب است بدانید که برخی از وبسایتهای اسکم در ابتدای امر قصد کلاهبرداری ندارند و هدف آنها تاسیس پروژه و سایتی واقعی است، ولی در طول مسیر به دلیل مشکلات مختلف مجبور به تعطیل کردن پروژه میشوند و به دنبال آن، داراییهای کاربران را نیز از بین میبرند؛ در واقع، ارزش داراییهای آنها را به صفر میرسانند.
سایت اسکم چگونه کار میکند؟
وبسایتهای اسکم به روشهای مختلفی کار میکنند؛ از انتشار اطلاعات گمراهکننده گرفته تا پاداشهای وسوسهانگیز در مبادلات مالی. بااینحال، هدف نهایی تقریباً در همه روشها یکسان است: اینکه شما را وادار کنند اطلاعات شخصی یا مالی خود را در اختیار آنها قرار دهید.
وبسایتی با این ماهیت ممکن است سایتی مستقل باشد یا با روشهایی نظیر نمایش پاپآپ و دزدی کلیک (clickjacking) بر روی سایتهای قانونی، کاربران را مجاب به انجام اقدامی کنند. همچنین ممکن است کاربران اینترنت را از طریق کانالهای ارتباطی گوناگون مانند رسانههای اجتماعی، ایمیل و پیامهای متنی فریب دهند.
علاوهبراین، کلاهبرداران گاهی اوقات وبسایتهایی را با ظاهری کاملاً معتبر و شبیه به سازمانهای رسمی دولتی طراحی میکنند. سپس، از طریق روشهای بهینهسازی موتور جستجو (SEO)، نتایج جستجو را دستکاری میکنند که منجر به ظاهر شدن سایتهای اسکم در جایگاههای برتر میشود. در واقع، وبسایت اسکم احساسات کاربران را در لحظات حساس هدف قرار داده و آنها را فریب میدهد.
تصور کنید به سایتی مراجعه کرده و با وعدههای جذابی مانند کارت هدیه رایگان یا طرح پولدار شدن در یک شب، مواجه شدهاید. اگر این سایت در صفحه اول گوگل و در لینکهای اول قرار داشته باشد، اغلب نشاندهنده معتبر بودن آن سایت است. وبسایتهای اسکم نیز با واقف بودن به این موضوع، سایت خود را به صفحه اول گوگل منتقل میکنند.
در حالت کلی، مهاجمانی که از وبسایت اسکم برای کلاهبرداری استفاده میکنند، اغلب ۳ مرحله مشترکی را طی میکنند. بیایید به شما بگوییم که این ۳ مرحله اصلی در سایت اسکم چیست:
طعمه: اولین مرحله کلاهبرداری، جذب طعمه (کاربران اینترنتی) به وبسایت از طریق کانالهای مختلف است.
سازش: در این مرحله کاربران اقدام موردنظر کلاهبرداران را انجام داده و اطلاعات خصوصی خود را در معرض دید آنها قرار میدهند.
اجرا: ضربه آخر، در این مرحله، به کاربران وارد میشود. مهاجمان از اطلاعات شخصی کاربران سوءاستفاده کرده یا دستگاههای آنها را برای اهداف مختلف، با نرمافزار مخرب آلوده میکنند.
هرچند ممکن است استراتژی برخی از وبسایتهای اسکم پیچیده و متفاوت باشد، اما اکثر آنها این سه مرحله را در نظر میگیرند.